رویکرد غریزی شما برای تصمیم گیری چیست؟ اگر به طور ذاتی خوش بین هستید، پس احتمال دارد که همیشه جنبه‌های منفی یک تصمیم را در نظر نگیرید. و به همین صورت، اگر بسیار محتاط و محافظه کار باشید، ممکن است روی فرصت‌ها و نکات مثبت یک تصمیم تمرکز نکنید.

در هر صورت، بهترین تصمیم‌ها معمولاً پس از بررسی زاویه دیدهای مختلف برای مشاهده یک مشکل اتخاذ می‌شوند.

با این حال، اگر سعی کنید چندین زاویه دید را همزمان در نظر بگیرید، احساس سردرگمی می‌کنید. و اگر کل تیم شما با دیدگاه‌های متفاوتی فکر کنند، همه چیز حتی پیچیده‌تر می‌شود – حتی ممکن است باعث به وجود آمدن اختلاف شود.

تفکر طراحی و بحث‌های گروهی فرآیندهای بسیار پیچیده‌ای هستند که در آن افکار به اشتراک گذاشته می‌شوند و ایده‌ها فوران می‌کنند. تکنیک شش کلاه تفکر با حذف عناصر مخرب ایده در جلسات طوفان فکری، راه حلی سیستماتیک برای به اشتراک گذاری و بهبود ایده‌ها ارائه می‌دهد.

“شش کلاه تفکر” راهی برای بررسی یک موضوع از دیدگاه‌های مختلف، اما به روشی روشن و بدون درگیری است. افراد یا گروه‌ها می‌توانند از آن استفاده کنند تا از روش‌های معمول تفکر خارج شوند، رویکردهای مختلف را امتحان کنند و سپس به طور سازنده در مورد چگونگی حرکت رو به جلو فکر کنند.

در این مقاله، اصول پشت تکنیک شش کلاه تفکر را توضیح خواهیم داد و بررسی خواهیم کرد که چگونه استفاده از آن می‌تواند تصمیم‌گیری را برای شما و تیم شما بهبود بخشد.

چه کسی شش کلاه تفکر را ایجاد کرد؟

شش کلاه تفکر

رویکرد شش کلاه تفکر توسط ادوارد دی بونو، پزشک، روانشناس و فیلسوف مالتی ایجاد شد. او از آن در مشاوره دادن به سازمان‌های دولتی استفاده می‌کرد، اما می‌خواست ابزاری عملی برای حل مشکلات روزمره باشد. 6 کلاه تفکر اولین بار در کتاب او به همین نام در سال 1985 ظاهر شد که از آن زمان تاکنون چندین بار تجدید نظر شده است.

دی بونو – که در سال 2021 درگذشت – همچنین مخترع “تفکر جانبی” بود، روشی برای حل مشکلات غیرمستقیم، اغلب به روش‌های خلاقانه و شگفت‌انگیز. به طور مشابه، شش کلاه تفکر راهی برای درک و کشف انواع مختلف تفکر است.

شش کلاه فکری برای تصمیم گیری

حل مسائل با استفاده از مدل شش کلاه تفکر مستلزم نگاه کردن به دیدگاه‌های مختلف تفکر است. هر پرسپکتیو با یک رنگ کلاه نشان داده می‌شود. در پایان جلسه بحث، افراد باید مشکل را از رویکردهای دیگر بهتر درک کنند تا به راه‌حل‌های خلاقانه و نوآورانه برسند.

تکنیک شش کلاه تفکر شما را وادار می‌کند تا به یک مشکل به شش روش مختلف نگاه کنید. این کار باعث می‌شود شما و تیمتان فراتر از هر موقعیت غریزی بروید، به طوری که طیف وسیعی از دیدگاه‌ها را بررسی کنید. به این ترتیب، می‌توانید هر یک را به دقت بررسی کنید، بدون اینکه نیازی به بحث یا تصمیم‌گیری فوری در مورد آنچه «درست» یا «نادرست» است، داشته باشید.

وقتی هر شش کلاه را امتحان کردید، باید بینشی قوی داشته باشید که به شما در تصمیم گیری در مورد مراحل بعدی کمک می‌کند.

در ادامه می‌گوییم که هر یک از شش کلاه تفکر نشان دهنده چیست:

کلاه آبی: “کلاه رهبر”

وقتی شما یا تیمتان در حالت کلاه آبی هستید، روی کنترل تفکر و مدیریت فرآیند تصمیم گیری تمرکز می‌کنید. شما یک دستور کار دارید، خلاصه مشکل را بخواهید و به نتیجه برسید.

از این کلاه می‌توان برای هدایت فرآیند تفکر به مسیرهای بهتر استفاده کرد. به عنوان مثال، مجریان می‌توانند در صورت عدم وجود ایده، بحث را به مسیر کلاه سبز هدایت کنند.

کلاه سبز: “کلاه خلاق”

کلاه سبز نشان دهنده تفکر خلاق است. وقتی این کلاه را بر سر می‌گذارید، طیف وسیعی از ایده‌ها و راه‌های ممکن را بررسی می‌کنید. ابزارهای نوآورانه می‌توانند خلاقیت را در طول مکالمات تحریک کنند، مانند بازی لگو و تکنیک‌های طوفان فکری.

کلاه قرمز: “کلاهی برای قلب”

این کلاه نشان دهنده احساسات و غرایز است. وقتی درگیر این نوع تفکر هستید، می‌توانید احساسات خود را بدون توجیه منطقی بیان کنید. هدف کلاه قرمز درک دلیل این احساسات نیست.

کلاه زرد: “کلاه خوشبین”

با تفکر کلاه زرد، شما به مسائل در مثبت‌ترین حالت ممکن نگاه می‌کنید و بر مزایا و ارزش افزوده‌ای که می‌تواند از ایده‌های شما حاصل شود، تأکید می‌کنید.

کلاه سیاه: “کلاه قاضی”

این کلاه در مورد محتاط بودن و ارزیابی خطرات است. شما از قضاوت انتقادی استفاده می‌کنید و دقیقاً توضیح می‌دهید که چرا نگرانی دارید.

نکته:

کلاه سیاه یکی از قوی‌ترین کلاه‌هاست، اما اغلب بیش از حد از آن استفاده می‌شود. اطمینان حاصل کنید که شما و تیمتان می‌توانید هرگونه اظهار نظر انتقادی یا احتیاطی را توجیه کنید تا این طرز تفکر بر تصمیم‌گیری شما مسلط نباشد.

کلاه سفید: “کلاه واقعی”

کلاه سفید نشان دهنده جمع آوری اطلاعات است. به دانش و بینش‌هایی که قبلاً جمع‌آوری کرده‌اید و همچنین اطلاعاتی که از دست داده‌اید فکر کنید و اینکه برای دریافت آن به کجا می‌توانید مراجعه کنید.

توجه داشته باشید که برخی از رنگ ها پیامدهای فرهنگی دارند، بنابراین ممکن است مجبور شوید رنگ‌های جدیدی را برای یک یا چند کلاه خود انتخاب کنید. به عنوان مثال، در چین، کلاه سبز می‌تواند به معنای همسر خیانتکار باشد. و ممکن است تصمیم بگیرید که کلاه سیاه را به خاکستری تغییر دهید تا مشکی را با عیب‌یابی مرتبط نکنید.

خوب است که از هر رنگی که برای شما و تیمتان مناسب است استفاده کنید – فقط به شرطی که هر شش رنگ متفاوت باشند و هر بار که از این تکنیک استفاده می‎کنید به همان رنگ‌ها پایبند باشید.

فواید شش کلاه تفکر

تکنیک شش کلاه تفکر علاوه بر بهبود کیفیت تصمیمات شما، مزایای دیگری نیز دارد.

  • تفکر سازمان یافته‌تر: می‌توانید مطمئن باشید که هر زاویه‌ای را در نظر گرفته‌اید، و این به شما کمک می‌کند تا اطلاعاتی را که به دست می‌آورید را به طور مؤثر و دقیق بسنجید.
  • افزایش خلاقیت: این تکنیک شما را وادار می‌کند که از موقعیت‌ها و رویکردهای پیش فرض خود فاصله بگیرید. و مقایسه یا ترکیب دیدگاه‌های مختلف گاهی اوقات می‌تواند جرقه افکار بدیعی را ایجاد کند.
  • مهارت‌های فکری بهتر: 6 کلاه تفکر یک راه عالی برای تقویت مهارت‌های مهم مانند کنجکاوی و تفکر انتقادی است.
  • مهارت‌های بین فردی قوی‌تر: شما را به تمرین گوش دادن، پرسش و پاسخ تشویق می‌کند. بنابراین می‌تواند شما را متقاعدتر کند، زمانی که دیگران نیاز به حمایت دارند بهتر تشخیص دهید و در هنگام بروز تعارض‌ها اعتماد به نفس بیشتری داشته باشید.
  • فراگیری بیشتر در تیم ها: این امر مستلزم آن است که افراد هرگونه پیش فرضی را کنار بگذارند و برای مدتی روی دیدن اشیاء از یک منظر تمرکز کنند. بحث هنوز هم وجود دارد، اما بر اساس درک مشترک است – که می‌تواند به همه کمک کند تا احساس کنند که در آن مشارکت دارند.

چگونه از تکنیک شش کلاه تفکر استفاده کنیم؟

تکنیک شش کلاه تفکر کاربردهای زیادی برای بررسی ایده‌ها یا ارزیابی آنها دارد. برای مثال می‌خواهیم از شش کلاه تفکر برای بررسی مدیریت یک برند لوکس استفاده کنیم.

مثال کوتاه زیر کاربرد شش کلاه فکری را در ارائه بازخورد در مورد یک برند لوکس پیشنهادی ارائه می‌کند:

گروه دانشجویی کسب‌وکار لوکس خود را ارائه می‌کنند، از جمله ابزارهای مختلفی که برای توسعه برندشان استفاده می‌شود، مانند بوم مدل کسب‌وکار، SWOT، پرسونا و بریف خلاق.

کلاه آبی متعلق به مجری است که جلسه را در این کلاس‌ها اداره می‌کند. معمولاً مجری ارائه را سازماندهی می‌کند و از یک کلاه به کلاه دیگر منتقل می‌شود. این تیم با کلاه سفید شروع می‌کند و به این سوال پاسخ می‌دهد که در مورد برند و بازار چه می‌دانیم. به عنوان مثال، اطلاعات فعلی در مورد تجارت لوکس در اروپا و تأثیر آن بر شرکت.

سپس، تیم کلاه زردی را قرار می‌دهد که نمایانگر دیدگاه‌های مثبت در مورد برند است. مجری می‌تواند سؤالاتی مانند “مزایای راه اندازی کسب و کار فعلی چیست؟” و “تأثیر مثبت بر برند چیست؟” را از افراد بپرسد. در این عمل، ایجاد یک برند لوکس اروپایی می‌تواند دسترسی به صنایع دستی با کیفیت بالا در ایتالیا را تسهیل کند.

سپس تیم برای بحث در مورد ترس‌ها یا نگرانی‌ها، مانند خطرات و نکات چالش برانگیز، کلاه سیاه بر سر می‌گذارد. به عنوان مثال، اقتصاد پس از کووید-19 هنوز بهبود نیافته است، به ویژه با چالش‌های سیاسی دیگر و جنگ در اوکراین.

کلاه قرمز نشان دهنده احساسات عاطفی نسبت به تجارت لوکس است. به عنوان مثال، تجارت شرکت جالب است و در بازار علاقه پیدا می‌کند.

کلاه نهایی کلاه سبز است که نشان دهنده ایده‌ها و نوآوری‌های جدید است. تیم بررسی می‌کند که چه ایده‌های جدیدی را می‌توان به کسب و کار اضافه کرد. به عنوان مثال، شرکت می‌تواند روی یک تجارت پایدار تمرکز کند که می‌تواند برای مصرف کنندگان ارزش بیافزاید.

 در پایان بحث، مجری (کلاه آبی) گفتگو و نتیجه جلسه را خلاصه می‌کند.

نکات کلیدی

شش کلاه تفکر دی بونو یک تکنیک قدرتمند برای نگاه کردن به تصمیم گیری از دیدگاه‌های مختلف است.

این تکنیک شامل شش نوع متمایز تفکر است که می‌توانید به تنهایی یا با تیم خود انجام دهید. هر سبک تفکر با کلاه متفاوتی نشان داده می‌شود:

  • کلاه آبی: سازماندهی و برنامه‌ریزی
  • کلاه سبز: تفکر خلاق
  • کلاه قرمزی: احساسات و غرایز
  • کلاه زرد: مزایا و ارزش ها
  • کلاه سیاه: ارزیابی ریسک
  • کلاه سفید: جمع آوری اطلاعات

با “پوشیدن” هر یک از شش کلاه فکری به نوبه خود، می‌توانید درک کاملی از مسائلی که با آن روبرو هستید – و بهترین راه‌ها به دست آورید. شما همچنین همه را تشویق می‌کنید که به طور کامل در فرآیند تصمیم گیری شرکت کنند. پس برای بار بعدی که خواستید یک جلسه ایده‌پردازی داشته باشید، 6 کلاه تفکر را فراموش نکنید!

از همین نویسنده: